راهنمای نمونه برداری از برگ درختان میوه و گیاهان زراعی برای آنالیز

آزمایش برگ یکی از راه‌های بررسی شرایط تغذیه مزرعه و باغات است. تنها زمانی نتایج آنالیز و آزمایش برگ قابل استناد است که نمونه برداری به درستی انجام شود. بنابراین، با توجه به اهمیت نمونه برداری و تاثیر آن بر نتیجه آزمایش، این راهنما به شما کمک می‌کند تا نمونه برداری از برگ گیاه را به گونه‌ای انجام دهید که نمایانگر وضعیت تغذیه گیاه باشد.

زمان نمونه برداری از  برگ

به طور کلی بهتر است نمونه برداری از درختان میوه را یک ماه قبل از برداشت میوه‌ها (با هدف بررسی فصل جاری) و یا پس از برداشت میوه (با هدف بررسی سال آینده) انجام گیرد. اما، برای افزایش دقت می توانید مطابق جدول زیر نمونه برداری را انجام دهید.

نمونه برداری برگ در درختان میوه
نوع محصول	زمان نمونه‌برداری	محل نمونه‌برداری از گیاه
سیب، زردآلو، بادام، آلو، هلو، گلابی، گیلاس و …	اواسط فصل	از پهنک برگ‌های روی شاخه‌های رشد کرده در سال جاری
گردو	6 تا 8 هفته بعد از گلدهی	برگچه‌های نوک شاخه‌ها
انگور	پایان دوره گلدهی	برگ و دمبرگ‌های مجاور خوشه
پسته	30 تا 40 روز بعد از اتمام گلدهی	برگ‌های بالغ از شاخه‌های غیرمثمر در قسمت بیرونی درخت
	نمونه‌برداری برگی در تابستان	برگ‌های توسعه یافته روی شاخه‌های غیرمثمر
مرکبات	اواسط تابستان تا اوایل پائیز	برگ‌های بالغ روی شاخه‌های رشد کرده در سال جاری (4 تا 7 ماهه)

نکات:

• برای تمام درختان برگ باید همراه دمبرگ به عنوان نمونه برداشته شود.
• شاخه‌هایی را انتخاب کنید که زاویه 45 تا 60 درجه نسبت به زمین ایجاد کرده باشند.
• هر نمونه باید از یک رقم و پایه و درختان هم سن باشد.
• برای هر نمونه حداقل 50 برگ بردارید.
• ‌برگ‌ها را از شاخه‌های رشد کرده در سال جاری جدا کنید.
• به طور کلی نمونه برداری برگ در باغات باید از برگ‌های چهار تا شش ماهه و از شاخه‌های غیر بارده، حدود 70 روز بعد از ریزش گلبرگ‌ها انجام شود.

زمان نمونه برداری با توجه به تفاوت زمان کاشت در گیاهان زراعی متفاوت خواد بود. به طور کلی نمونه برداری از سومین برگ توسعه یافته در محصولات زراعی گرفته می‌شود. برای دقت آزمایش، نمونه برداری را متناسب با جدول زیر انجام دهید.

نمونه‌برداری برگ در گیاهان زراعی
نوع محصول	زمان نمونه‌برداری	محل نمونه‌برداری از گیاه	تعداد گیاه برای هر نمونه
ذرت	مرحله گیاهچه	تمام قسمت‌های هوایی گیاه روی خاک	20-30
	قبل از ظهور تاسل (Tasseling)	سومین برگ توسعه یافته از بالای بوته (کل پهنک برگ)	15-20
	از زمان ظهور تاسل تا ظهور گل‌های ماده (Silking)	اولین برگ بالای بلال (کل پهنک برگ)	15-25
	نمونه‌برداری بعد از ظهور گل‌های ماده توصیه نمی‌شود.
گیاهان زراعی دانه‌ریز گندم، جو، برنج و …	مرحله گیاهچه	تمام قسمت‌های هوایی گیاه روی خاک	50-100
	قبل از ظهور سنبل یا خوشه	4 برگ از بخش بالایی بوته
	نمونه‌برداری بعد از ظهور سنبل یا خوشه توصیه نمی‌شود.
یونجه	قبل گلدهی یا در مرحله 10 درصد گلدهی	یک سوم بالایی کل بوته	40-50
سیب زمینی	مراحل اولیه رشد (45-30 روز بعد کاشت)	سومین تا پنجمین برگ از نوک گیاه (برگچه‌ها با دمبرگ)	20-30
گوجه فرنگی (مزرعه)	قبل یا اوایل گلدهی	سومین یا چهارمین برگ از قسمت بالایی گیاه	15-20
گوجه فرنگی (گلخانه)	در تمام دوره رشد	دمبرگ پنجمین برگ توسعه یافته از قسمت بالایی گیاه	20-25
چغندر قند	قبل از شروع بزرگ شدن غده	تمام قسمت‌های گیاه به غیر از ریشه	20
	بعد از بزرگ شدن غده	تمام قسمت‌های گیاه به همراه غده	15
گیاهان جالیزی (خیار، خربزه، کدو، هندوانه و …)	اوایل دوره رشد	جدیدترین برگ‌های توسعه یافته	15-20
نخود، عدس، سویا، لوبیا و …	مرحله گیاهچه	تمام قسمت‌های هوایی گیاه روی خاک	20-30
	قبل یا در شروع گلدهی	2 یا 3 برگ کاملا توسعه یافته در بخش بالایی گیاه	20-30
	نمونه‌برداری بعد از تشکیل غلاف‌ها توصیه نمی‌شود.

الگوی نمونه برداری برگ

برای مشخص کردن الگوی نمونه برداری (یعنی شیوه حرکت شما در زمین و مکان‌های برداشت نمونه) باید به طور کلی یکنواخت بودن شرایط مزرعه یا باغ را مورد بررسی قرار دهید. برای مثال مواردی مانند سن درخت، هجوم آفات و بیماریها در یک بخش، جمعیت علف های هرز، رطوبت خاک، تراکم گیاه و غیره باید شرایط یکسانی داشته باشند. اگر در تمام زمین شرایط یکسانی دارید کل زمین را یک قطعه در نظر بگیرید و مطابق فیلم الگو حرکت کنید و در فواصل مشخص نمونه برداری انجام دهید.

در صورتی که زمین شما یکنواخت نیست، قطعات یکنواختی را در زمین در نظر بگیرید و در هر قطعه مطابق الگوی حرکت در زمین حرکت کنید و نمونه برداری را انجام دهید.

تعداد نمونه برای آزمایش برگ

هر نمونه برگ باغات باید شامل حداقل 50 برگ باشد. بهتر است تعداد 60 برگ (اگر برگ درشت باشد) تا 100 برگ (اگر برگ ریز باشد) باشد. بهتر است برای هر نمونه ای که به آزمایشگاه ارسال می کنید از سه درخت به فاصله کمتر از 15 متر و از هر درخت 20 نمونه برگ بردارید و آن را در یک پاکت بریزید. توجه داشته باشد که از هر شاخه نباید بیشتر از دو برگ بردارید.

لوازم و موارد مورد نیاز برای نمونه برداری برگ

1. قیچی باغبانی
2. پاکت کاغذی
3. برگه مشخصات نمونه (حاوی اطلاعات مربوط به نمونه: کد نمونه، تاریخ نمونه برداری، نام نمونه بردار، نام کشاورز، نوع محصول، سن باغ)
4. خودکار
5. دستکش و
6. اپلیکیشن اگرویار

مراحل نمونه برداری برگ

برای اینکه نمونه ارسالی شما به آزمایشگاه نماینده شرایط مزرعه یا باغ شما باشد حتما نمونه برداری را مطابق راهنما انجام دهید.

گام اول: تعیین مکان نمونه

در محل برداشت هر نمونه، مختصات جغرافیایی محدوده نمونه برداری را در اپلیکیشن اگرویار وارد و کد مربوط به نمونه را یادداشت کنید. برای مثال اگر از 3 درخت با فواصل 15 متری نمونه برداری انجام داده اید و یک نمونه تهیه کردید، در نقطه مرکزی این درختان در اپلیکیشن اگرویار  GPS بزنید و کد نمونه را در برگه مشخصات نمونه وارد کنید.

گام دوم: برداشت نمونه

برای نمونه برداری از برگ درختان، نمونه‌ها را از برگ‌های کاملا توسعه یافته (به بلوغ رسیده) از میانه شاخه‌هایی که در بخش بیرونی درخت قرار دارند (در معرض نور خورشید بودند) به همراه دمبرگ بردارید اما در درختانی که برگ مرکب دارند از برگ‌های میانی نمونه برداری کنید.

با توجه به اینکه برداشت نمونه در گیاهان زراعی مختلف متفاوت است. برای برداشت نمونه از گیاهان زراعی مطابق جدول شماره 1 عمل کنید.

نکته: در صورت وجود هرگونه آلودگی و گرد و غبار، با استفاده از یک پارچه تمیز مرطوب برگ را تمیز کنید و یا تا زمانی که برگ‌ها تازه هستند در مدت کوتاهی با آب بشویید. سپس برگ ها را در پاکت بگذارید.

گام سوم: ثبت اطلاعات نمونه

برگه اطلاعات نمونه که قبلا تهیه کردید را تکمیل کنید و سپس آن را روی پاکت نمونه بچسبانید. اطلاعات نمونه شما براساس کدی که از اپلیکیشن دریافت می کنید ثبت خواهد شد. بنابراین، حتما کد نمونه را روی پاکت یادداشت کنید.

گام چهارم: ارسال نمونه

نمونه‌ها باید تا زمان ارسال در جای خشک و خنک نگهداری شوند. اگر ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه بیش از 24 ساعت زمان می‌برد، برگ‌ها باید شسته و خشک شوند، سپس ارسال شوند.

چه کارهایی نباید در نمونه برداری از برگ انجام شود؟

1. از گیاهان و درختان حاشیه زمین نمونه برداری انجام ندهید.
2. ترجیحا از کیسه پلاستیکی استفاده نکنید.
3. از کیسه‌هایی که قبلا دارای مواد شیمیایی و آلی مانند کود، سم و غیره بوده است، استفاده نکنید.
4. نمونه برداری را بعد از کود‌دهی، محلول پاشی، سمپاشی و آبیاری انجام ندهید.
5. از برگ‌های پیر یا بسیار جوان، برگ‌های نزدیک میوه‌ها و برگ‌های پر از گرد و غبار نمونه برداری نکنید.
6. از بخش‌های مرده و یا بیمار گیاه، بافت‌های گیاهی آسیب دیده به وسیله حشرات و تجهیزات، بافت‌های گیاهی که تحت تنش‌های سرما، گرما و یا رطوبت نمونه برداری نکنید.

نکته: اگر نمونه برداری با هدف تشخیص یک مشکل انجام شود، از هر دو درخت آسیب دیده و درخت سالم نمونه جداگانه تهیه کنید. توجه داشته باشید که درختان باید از نظر سن، نوع پیوندک و پایه یکسان باشند.

کارهایی که باید در نمونه برداری از برگ انجام دهید!

1. تهیه نمونه برگ به همراه دمبرگ
2. تهیه نمونه به صورت جداگانه از هر نوع گیاه در کشت‌های مخلوط
3. تهیه نمونه به صورت جداگانه از شاخه‌های دارای میوه و بدون میوه
4. تهیه نمونه به صورت جداگانه از ارقام مختلف
5. نمونه برداری از برگ‌هایی که به تازگی به بلوغ رسیده‌اند
6. استفاده از تجهیزات تمیز از جمله قیچی و پاکت‌های کاغذی
7. برداشتن نمونه برگ از محلی که نمونه خاک برداشته شده است.

کارشناس و کشاورز عزیز در صورتی که درخصوص برداشت نمونه از برگ گیاهان سوال دارید آن را در کامنت با ما در میان بگذارید و یا با شماره 05191004603 تماس بگیرید.