انجام آزمایشات آب کشاورزی کمک زیادی به مدیریت صحیح و بهره وری مناسب از منابع آب کشاورزی می‌نماید. بررسی کیفیت آب کشاورزی در انتخاب نوع کود، مدیریت بهره وری آّب و کاهش ورود آلاینده ها به آبهای زیرزمینی تاثیرگذار است. بررسی تناسب کیفیت آب به ویژه قبل از احداث باغ و مزرعه اهمیت زیادی دارد. در این راهنما اصول کلی نمونه برداری منابع اساسی آب کشاورزی یعنی آب چاه و قنات و آب سطحی مثل آب رودخانه و غیره ارائه شده است.
آزمایش آب از جمله موارد حائز اهمیت در مدیریت آب آبیاری کشاورزی است. اما در ابتدا نیاز است تا نمونه‌برداری از آب به صورت صحیح انجام شود (نمونه برداشته شده باید نماینده شرایط آب آبیاری باشد). بنابراین، در این راهنما اصول صحیح نمونه برداری از آب سطحی برای آزمایشات عمومی ارائه می‌گردد.
دقت داشته باشید که برای آنالیز برخی خصوصیات باید شرایط ویژه‌ای را در نمونه برداری آب رعایت کنید.
زمان نمونه برداری از آب
زمان‌های مناسب برای بررسی وضعیت آب در طول فصل رشد شامل زمان کاشت، اوج آبیاری و زمان برداشت است. همچنین، بهتر است نمونه برداری صبح انجام شود. اگرچه ممکن است برای آنالیز برخی خصوصیات نیاز به نمونه برداری در زمان‌های مشخص باشد.
لوازم و موارد مورد نیاز برای نمونه برداری آب
- نصب اپلیکیشن اگرویار روی گوشی موبایل
- بطری پلاستیکی
- یک عدد برگه مشخصات نمونه (حاوی اطلاعات مربوط به نمونه: کد نمونه، تاریخ نمونه‌برداری، محل برداشت نمونه، منطقه/شهر)
- خودکار
- چسب نواری
- دستکش (در صورت نبود دستکش حتما قبل از نمونه برداری دستان خود را بشویید و از تماس مستقیم آب بطری نمونه با دستان خود اجتناب کنید).
مقدار نمونه آب
مقدار نمونه آب به نوع ویژگی‌هایی که می‌خواهید آنالیز کنید وابسته است اما به طور کلی برای آزمایشات عمومی حداقل 2 لیتر نمونه آب نیاز است.
مراحل نمونه برداری آب
در اکوسیستم کشاورزی مدرن اگرویار برای نتیجه‌گیری بهتر کشاورز، از آزمایشات آب، خاک، گیاه و کود، فرآیند نمونه‌برداری اصولی، تحلیل اطلاعات و توصیه‌های فنی برنامه‌ریزی شده است.
در اپلیکیشن اگرویار، پس از درخواست کشاورز، ماموریت نمونه‌برداری آب برای کارشناس نمونه‌بردار ایجاد می‌شود. سپس مطابق با مراحل زیر نمونه‌برداری انجام می‌شود.
برای انجام نمونه‌برداری اصولی با استفاده از اپلیکیشن اگرویار مراحل زیر را انجام دهید.
ورود به اپلیکیشن اگرویار و مشاهده اطلاعات ماموریت
در اپلیکیشن اگرویار، وارد بخش آزمایشگاه شوید.
در قسمت ماموریت‌های نمونه‌برداری، میتوانید اطلاعات مربوط به محل نمونه‌برداری از جمله، کشاورز، منطقه، نام منبع آبی، تعداد ایستگاه‌های نمونه‌برداری و … را مشاهده کرده و برای انجام کار، در موقعیت منبع آبی مورد نظر، روی دکمه “شروع نمونه‌برداری” کلیک کنید.
نکته: در این بخش میتوانید برای رفتن به محل نمونه‌برداری از دکمه‌های مسیریابی و موقعیت منبع آبی استفاده کنید.
آماده سازی تجهیزات
بطری نمونه را تا حجم سه چهارم آن از آب مورد نظر پر کرده و درپوش را ببنید، سپس بطری را تکان داده و بعد خالی کنید. این عمل را سه بار تکرار کنید.
برداشت نمونه آب
برای برداشتن نمونه از آب سطحی به ترتیب زیر عمل کنید:
- ابتدا بطری را با یک دست نزدیک سطح آب بگیرید و با دست دیگر درپوش آن را باز کنید.
- سپس بطری باز را معکوس کرده و به سرعت به زیر آب ببرید.
- بطری را به سمت بالا قرار دهید و اجازه دهید هوای آن خارج شود و بطری پر شود.
- سپس بطری را از آب خارج کنید در نهایت درپوش را محکم ببندید.
برای برداشت نمونه از آب چاه و قنات به ترتیب زیر عمل کنید:
- قبل از نمونه برداری، بخش‌هایی مثل شیلنگ‌ها، فیلتر‌ها و غیره که احتمال آلودگی آن‌ها وجود دارد را باز کنید.
- درپوش بطری نمونه را باز کرده و آن را در جریان آب قرار دهید تا پر شود، سپس درپوش را محکم ببندید. حداقل 2 لیتر آب برای آزمایشات عمومی آب نیاز است.
- اگر پمپ چاه برای مدت طولانی فعال نبوده است، باید نمونه برداری از آب را بعد از اینکه پمپ 24 ساعت مداوما روشن بود انجام دهید در غیر این صورت میتوانید بعد از اینکه پمپ یک ساعت مداوم فعال بود، نمونه آب را بردارید.
نکته: در صورتی که سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و یا سایر سیستم های آبیاری دارید نمونه برداری را از منبع اصلی آب آبیاری انجام دهید. برداشتن نمونه‌ی آب از سر قطره چکان‌ها و نازل ها توصیه نمی‌شود زیرا برداشتن نمونه اصولی از آن‌ها در طول آبیاری سخت است و از طرف دیگر اگر مشکلی در آزمایش آب تشخیص داده شود، ردیابی منشا آن دشوار است.
ثبت اطلاعات نمونه
در محل برداشت نمونه، با کلیک روی دکمه “دریافت GPS”، نقطه GPS محل نمونه‌برداری را ثبت کنید، “کد نمونه” مشخص شده در اپلیکیشن را روی بطری آب درج کنید و روی دکمه “ثبت ایستگاه” کلیک نمایید.
نکته: برگه اطلاعات نمونه را تکمیل کرده و روی بطری بچسبانید (سطح بطری را قبل از چسباندن برگه اطلاعات خشک کنید و تماما روی برگه را چسب بزنید تا در مجاورت رطوبت، اطلاعات شما به دست آزمایشگاه برسد).
روی برگه اطلاعات نمونه، اطلاعاتی مثل کد نمونه، محل برداشت نمونه (آب سطحی، چاه و …)، تاریخ برداشت نمونه، منطقه و شهر را یادداشت کنید.
اگر نقطه GPS به درستی ثبت نشده و نیاز به ویرایش دارد، میتوانید از دکمه ویرایش استفاده کنید.
با کلیک روی دکمه “موقعیت من” میتوانید موقعیت دقیق خود نسبت به منبع آبی را مشاهده کنید.
پس از انجام نمونه‌برداری و ثبت کد نمونه، روی دکمه “اتمام نمونه‌برداری” کلیک کنید.
ارسال نمونه‌ها
پس از اتمام نمونه‌برداری، لازم است نمونه‌ها را به آزمایشگاه اگرویار به آدرس زیر ارسال نمائید.
آدرس: مشهد – چهار راه بیسیم (ملک‌الشعرا 13) – نبش جهاد 4 – جهاد کشاورزی قدیم – ساختمان پژوهشکده بیوتکنولوژی – طبقه اول
کد پستی: 9136836138
چند نکته برای نمونه‌برداری آب
- تا زمان تحویل نمونه به آزمایشگاه آن در جای خنک قرار دهید. نمونه آب را در کمتر از 24 ساعت به آزمایشگاه برسانید.
- اطلاعات نمونه را بصورت مستقیم روی درپوش بطری ننویسید.
- از ورود هر‌گونه زباله به نمونه و بطری در حین جمع آوری و حمل نمونه آب جلوگیری کنید.
- از قرار دادن درپوش بطری به صورت رو به پایین و در تماس با سطوح آلوده خودداری کنید.
- از برخورد دست با بخش درونی درپوش بطری نمونه و درون بطری خودداری کنید.
- از برداشتن آب با ظرف یا بطری دیگر و انتقال آن به بطری نمونه آب خودداری کنید.
- در زمان نمونه‌برداری از دستکش یکبار مصرف استریل استفاده کنید.
- درپوش بطری نمونه را بلافاصله قبل نمونه برداری باز کنید.
- برای نمونه‌برداری از بطری تمیز استفاده کنید.
- در نمونه‌برداری‌های آب سطحی، فاصله‌ی محل نمونه‌برداری از منبع آب اصلی (چشمه، آبشار، سد و …)، بیشتر از 2 کیلومتر نباشد.
- در نمونه‌برداری از آب سطحی، از آب راکد نمونه‌برداری نکنید.
- از تماس بطری نمونه با دیواره‌ها و کف منبع آب جلوگیری کنید.
در صورت نیاز به پشتیبانی و جهت هماهنگی ارسال نمونه با شماره 05191004603 با ما در ارتباط باشید.